De groeiende populariteit en winstgevendheid van e-sports (elektronisch sporten) dwingen middelbare scholen, universiteiten en non-profit organisaties om e-sports en zijn rol als competitieve activiteit te herdefiniëren. Maar is e-sports wel een sport? Een makkelijk antwoord hierop bestaat niet.  E-sports past binnen bijna geen enkele bestaande definitie van sport, maar dat is eigenlijk alleen nog maar het begin van de e-sports discussie.

Hoe de status van e-sports ook moge zijn, er zijn een hoop interessante ontwikkelingen gaande voor deze activiteit. 

Is e-sports een echte sport? Als ik het begrip sport noem, waar denk je dan aan? Als je een fan bent, kan het gaan om voetbal, schaatsen of basketbal. Of tennis of golfen. Voor sommigen klopt het hart zelfs sneller bij schaken of bridge, beide erkend als sport door de belangrijkste internationale sportorganisaties. Hoe zit het met competitief videogamen? Is e-sports een sport? Met andere woorden: wat maakt een activiteit precies tot een sport?

Het blijkt dat een eenduidig antwoord niet bestaat. Eigenlijk hebben we te maken met een discussie die zich steeds blijft ontwikkelen, al honderden of zelfs duizenden jaren. Zelfs het hoogtepunt van sportprestaties en spektakel, de Olympische Spelen, heeft verschillende sporten toegelaten of juist in de ban gedaan, sinds de eerste Spelen in de 8^e eeuw v.C van start gingen. Op dit moment staat e-sports in het middelpunt van de discussie.

De definitie van sport

Elk gratis online woordenboek biedt weer een andere versie van dit thema: sport is een activiteit die fysieke inspanning, bekwaamheid, competitie en vermaak inhoudt. De grootste variatie binnen dit thema: de mate waarin de nadruk wordt gelegd op het fysieke aspect van de sport.

Volgens het Oxford woordenboek is sport een activiteit waarbij fysieke inspanning komt kijken, net als vaardigheden waarmee een individu of team het tegen elkaar opnemen ter vermaak. Dictionary.com bagatelliseert het fysieke deel. Hoe atletisch is immers jagen of vissen?

Sport, zelfstandig naamwoord.

Een atletische activiteit die vaardigheden of fysieke dapperheid vereist en vaak een competitieve aard heeft, zoals racen, baseball, tennis, golf, bowlen, worstelen, boxen, jagen, vissen et cetera.

Het komt allemaal neer op één woord. Het is een en/of raadsel. Lichamelijke inspanning en vaardigheid. Versus vaardigheid of fysieke moed. Wiktionary.org kiest voor het ‘of’, maar voegt toe dat er een aantal regels moeten zijn. Het American Heritage Woordenboek daarentegen staat erop dat beide vereist zijn. Volgens Merriam-Webster komt het neer op de basis: Sport, een zelfstandig naamwoord. Een bron van afleiding: RECREATIE.

Kies voor de ene definitie en e-sports kwalificeert zich als sport. Kies voor de andere en het wordt een ander verhaal. Sportpuristen hameren op fysieke inspanning en atletische bezigheden. Maar de culturele Zeitgeist trekt duidelijk meer toe naar een inclusieve benadering van sport. Zou e-sports als een sport beschouwd moeten worden? Laten we eens kijken wat experts hierover zeggen.

De sport autoriteiten

De Euro Sports charter definieert sport als ‘alle vormen van fysieke activiteit die, via recreatieve of georganiseerde deelname, als doel hebben om de fysieke fitheid en de mentale gezondheid te verbeteren, sociale relaties te vormen of resultaten te behalen in wedstrijden op alle niveaus.

Op het eerste gezicht lijkt deze definitie de bewering te staven dat e-sports geen sport is. Het zou ook het aantal activiteiten beperken dat vaak wordt beschouwd als ‘sport’. Laten we deze componenten even nader bekijken.

1. Alle vormen van fysieke activiteit. Natuurlijk, e-sports is niet enorm fysiek. Maar om goed te kunnen concurreren, moeten e-sports atleten wel een enorm fysiek uithoudingsvermogen hebben. Overweeg ook dat velen auto- en luchtracen sport noemen. Deze vereisen ook meer uithoudingsvermogen dan fysieke moed. En dan is er nog dat ‘alle‘. Behoorlijk allesomvattend.
   2. Recreatieve of georganiseerde deelname. Meer dan driekwart van de Amerikaanse tieners speelt videogames (recreatief). Het georganiseerde competitieve gamen is een miljardenindustrie geworden.
   3. Doel: het uitdrukken of verbeteren van lichamelijke fitheid en geestelijk welbevinden. Veel zogenaamde sporten (racen, polo, golf) hebben niet fysieke fitheid als hoofddoel. Maar alle deelnemers aan welke vorm van sport dan ook verbeteren wel hun mentale welbevinden. Inclusief e-sports.
   4. Het vormen van sociale relaties. Veel fans van videospellen smeden sterke sociale banden met spelers die ze nooit in persoon ontmoeten. Georganiseerde e-sports teams tillen het sociale aspect van gamen naar een hoger niveau, doordat ze een puur virtuele ervaring toevoegen aan het fysieke en sociale domein.
   5. Resultaten behalen in wedstrijden op alle niveaus. E-sports toernooien bieden competitieve omgevingen voor middelbare scholen, collega’s en professionele gamers. Er worden online wedstrijden georganiseerd voor spelers van bijna elk niveau.

Andere bestuursorganen hebben een bredere visie op wat een sport inhoudt. Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) erkent zowel schaken als bridge (net als lucht- en autosporten) als bonafide sporten. De grootste, meest allesomvattende sportorganisatie, de Global Association of International Sports Federations (GAISF) is het daarmee eens.

De GAISF erkent talrijke niet-traditionele, niet-fysieke sporten zoals bijvoorbeeld bridge, schaken en dammen. Hun leden nemen organisaties op van een breed scala aan sportieve inspanningen. Van de meer traditionele sporten zoals tennis, ijshockey en voetbal tot de minder voor de hand liggende zoals minigolf, touwtrekken en sledehonden rijden.

De GAISF is in de praktijk dé representant van de internationale sport. Het erkent sport als zijnde fysiek (boxen, voetbal), mentaal (schaken, bridge), gemotoriseerd (luchtsporten, motorsporten), gebaseerd op coördinatie vaardigheden (biljart, dart) en/of ondersteund door dieren (polo). Binnen deze wereldwijde visie heeft e-sports zeker een plek!

Sport versus andere vrijetijdsactiviteiten

Bij sport draait alles om ontspanning. Van fans op de bank tot lokale deelnemers aan wedstrijden. Van middelbare school atleten tot verenigingsleden. Het gaat erom hoe we onze vrije tijd besteden. Professionele spelers rekenen we niet mee. Hun sportieve activiteiten zijn hun werk. Voor hun toeschouwers draait het wél om ontspanning. Hetzij op de tribune, hetzij op de bank; sport als vermaak betekent even weg zijn van de verplichtingen van alledag.

Een groot aantal activiteiten valt onder de noemer ‘vrije tijd’. Wat Amerikaanse favorieten zijn? Tv-kijken, sociale contacten onderhouden en niet-werkgerelateerd computergebruik. Sport staat op nummer 5, na lezen. De categorie ‘anders’ houdt alles in van tuinieren tot kruiswoordpuzzels. De meesten hiervan houden duidelijk geen verband met de meeste definities van sport.

Dus wat maakt sport tot een sport? De volgende eigenschappen onderscheiden het van tuinieren, lezen et cetera:

• Fysieke inspanning en/of fysieke behendigheid en vaardigheden
• Structuur
• Gestandaardiseerd/ volgens bepaalde regelgeving
• Wedstrijd tussen twee of meer individuen of teams
• Bijhouden van de score of een andere beoordeling om te winnaar te bepalen
• Vermaak bieden voor toeschouwers

Sport versus competitie: de ESPN factor

Een van de invalshoeken binnen de sportdiscussie is hoe sport zich onderscheidt van andere competitieve bezigheden. Jaarlijks worden talloze wedstrijden wereldwijd gehouden, waarbij zowat alles mogelijk is. Zelfs zaken zoals eten in wedstrijdverband, vrouwsjouwen, hoepelrollen, schaapherder wedstrijden en babyraces. Er is zelfs een wedstrijd voor ‘papier- steen-schaar’.

Hoe bepaal je welke activiteiten zich kwalificeren als sport? We kijken voor inzichten even naar ESPN. Dit kanaal claimt tenslotte de wereldwijde leider in sport te zijn, dus duidelijk een expert inzake sport.

Dit mega-media conglomeraat mag sport uitzenden van de U.S. College Football Bowl games en Major League Baseball tot het Masters Golf Toernooi en Formule 1 racen.  ESPN zendt ook de beroemde 4^th of July internationale hotdog-eten wedstrijd uit, die in 2018 beter bekeken werd dan de Major League Baseball wedstrijd. Sinds 1994 verslaat het ook de jaarlijkse spellingwedstrijden van Scripps National Spelling Bee.

We kunnen hier dus uit afleiden dat de ESPN spelling en wedstrijdeten beschouwt als een vorm van sport. Vrouwsjouwen echter niet zozeer (ESPN schreef er ooit een grappig artikel over, maar heeft nog nooit een vrouwsjouw evenement uitgezonden).

ESPN en e-sports

Waar staat deze heerser op het gebied van sport als het gaat om e-sports? In 2014 liet ESPN voorzitter John Skipper nog het volgende weten over e-sports: “Het is geen sport – het is een competitie… Ik ben doorgaans geïnteresseerd in echte sporten.”

Voor velen leek dit wat hypocriet, gezien de uitzendingen van het kanaal over vissen en poker (om maar niet te spreken over hotdogs eten). Maar een paar maanden later zond ESPN al het e-sports toernooi Heroes of the Dorm uit. De twee uur durende uitzending toonde studenten die het tegen elkaar opnamen in de multiplayer game Heroes of the Storm, inclusief sportcommentaar van andere gamers. Dit bleek later nog maar het topje van de ijsberg.

In 2016 voegde ESPN een speciale e-sports sectie toe aan hun website. Gewoon in het drop-down menu, tussen boxen, rugby en baseball. De verslaggeving is net zo professioneel en visueel dynamisch als bij alle andere sporten op de lijst (poker en spelling haalden de lijst trouwens niet).

In maart 2019 kondigde EDPN Events aan dat het als eerste ooit een ESPN Collegiate E-sports Championship (CEC) zou uitzenden.

De definitie van sport in een schoolomgeving, deel 1

Op universiteiten en hogescholen, neemt de NCAA de lichamelijke inspanning binnen de definitie van sport erg serieus. Hierin zijn e-sports nog niet meegenomen. Ook het kleinere zusje NAIA ziet e-sports nog niet als sport, terwijl het wel cheeren, dansen en bowlen meeneemt in de definitie van sport – allemaal activiteiten die gevoelig liggen in de definitie van sport. Controversieel genoeg sponsorde het wel de jaarlijkse conventie van de National Association of Collegiate e-sports in 2019.

Ondanks de beperkte definitie van sport, neigt de NCAA wel steeds meer naar het accepteren van e-sports als een studentensport. In 2017 hostte haar Peach Belt Conference de League of Legends championship in een uitverkocht stadion. De PBC heeft e-sports nu opgenomen in zijn officiële lijst van ondersteunde sporten. Hoeveel andere conferenties zullen volgen?

In part due to Riot Games creating its own College League of Legends organization, the NCAA is reported to be taking a long, hard look at bringing e-sports into its fold. How serious are they? [NB. dit stuk is niet vertaald, want te Amerikaans en voegt ook niet zoveel toe. Als het toch nog vertaald dient te worden, hoor ik het graag, geen probleem.]

In oktober 2018 hield het bestuur van de NCAA een diepgaande meeting over e-sports, waarbij onder andere besproken werd hoe structuur kon worden gegeven aan een NCAA e-sports kampioenschap. En moest e-sports een herfst-, winter- of lentesport worden?

Ondertussen zocht de staat Ohio contact met de NCAA en ging in 2018 een partnerschap aan met de Electronic Gaming Federation (EGF). De EGF regelt nu twee divisies: EGFH voor middelbare school e-sports en EGFC voor studenten e-sports wedstrijden.

Inmiddels hebben studenten e-sports sinds juli 2018 zelfs hun eigen organisatie, de NACE. De doelen van deze non-profit organisatie zijn helder: het ontwikkelen van de structuur en tools die nodig zijn om studenten e-sports naar een hoger niveau te tillen.  NACE werkt met leden om standaarden te formuleren wat betreft geschiktheid, afstudeertrajecten, wedstrijden en beurzen.

NACE is tegenwoordig nog de enige vereniging van studenten e-sports programma’s voor hogescholen en universiteiten in Amerika. Behaalde doelen zijn:

• Ruim 130 aangesloten scholen
• Ruim 3.000 sportstudenten
• 15 miljoen dollar voor e-sport beurzen en hulp
• Jaarlijkse nationale conventie
• Privé server (voice-over software) voor regisseurs, coaches en meer

Per januari 2018 was meer dan 94% van alle studenten e-sports programma’s in de Verenigde Staten lid van NACE. De onderwerpen op de nationale conventie behelsden:

• Waar hoort jouw programma thuis: Atletisch, Academisch of Studentenleven?
• E-sports coachen
• Het bouwen en uitrusten van een e-sports arena
• Een budget opstellen voor jouw e-sports programma
• Studenten betrokkenheid: voorbij de atleet

Er kwam zelfs een sessie in voor over ‘E-sports voeding en beweging’. Dat klinkt behoorlijk legitiem als een sport, toch? Een van de sponsors is het eerdergenoemde NAIA. Waar blijft het NCAA?

Hogescholen en universiteiten hebben hun e-sports deelname in rap tempo opgevoerd. Waar in 2016 nog maar 7 opleidingsinstituten een e-sports programma hadden, waren dat er in 2018 al 63. Op dit moment telt NACE meer dan 130 aangesloten scholen in het ledenbestand.

De definitie van sport in de schoolomgeving, deel 2

De Nationale Federatie van State High School Associations (NFHS) is het bestuursorgaan voor de meeste middelbare school sporten in de VS. Het biedt een paraplu voor sporten en activiteiten die aan een opleiding zijn gekoppeld. Toch zijn er maar drie lijsten die als zodanig te boek staan: muziek, spreken/debatteren/theater en geestelijke activiteiten. De andere activiteiten zijn de gebruikelijke sporten, van baseball tot worstelen.

De NFSH onderhoudt een toegevoegde categorie ‘andere sporten’. Deze bevat bowlen, e-sports, golf en tennis. En daar hebben we het. De hoofdarbiter van sporten op de middelbare school zegt dat e-sports een sport is.

Middelbare scholen lijken op één lijn te liggen als het gaat om het accepteren van e-sports als sport. Het management is nog niet zo centraal geregeld. Maar nog even en ze zijn op hetzelfde niveau als hun universitaire tegenhangers.

Verschillende organisaties zijn nu in de race om wedstrijden te organiseren voor middelbare scholen, zoals de High School E-sports League (HSEL), High School Starleague, de EGFH en de North American Scholastic E-sports Federatie. Allemaal bieden ze een aantal toernooien voor populaire games zoals League of Legends, Overwatch en Fortnite, Hearthstone, Rocket League, Super Smash Bros. en DUCKS NHL.

Los van deze nationale wedstrijden, bieden sommige staten en regio’s georganiseerde middelbare school e-sports activiteiten aan. Orange County, Californië, Connecticut, Illinois, Ohio en Michigan hebben al gevestigde e-sports wedstrijden.

Is e-sports een Sport? Het eindoordeel

Het blijkt dat sport vaak een cultureel concept is. Vraag ‘wat is een sport’ en het antwoord zal verschillen per tijd en locatie. Zo is stierenvechten de nationale sport in Spanje. In Mexico speelde men vroeger ‘veldhockey’ met een brandende bal. Een generatie geleden was het idee van skateboarden als Olympische Sport nog ondenkbaar. Nu is deze sport toegelaten in de Zomerspelen. In de VS neemt de populariteit van football (NFA) af, terwijl het aantal e-sports toeschouwers het aantal toeschouwers van alle andere professionele sporten zal overstijgen in 2021.

Universiteiten, middelbare scholen – zelfs ouders en docenten – omarmen competitieve elektronische sporten als een positieve activiteit voor studenten. Velen staan vierkant achter e-sports als een sport. Vooral de visie van docent en EdTech specialist Chris Aviles is behoorlijk overtuigend, gezien zijn persoonlijke achtergrond. Hij zegt:

OP school was ik goed in sport. ik heb ook 10 jaar lang studenten gecoacht bij het sporten. ik vind het leuk om videogames te spelen op wedstrijdniveau, daar ben ik ook goed in. met een achtergrond in beide werelden kan ik rustig zeggen dat e-sports net zo waardevol is voor de sociale/emotionele ontwikkeling van studenten als andere sporten. e-sports sporters zijn sporters. alle sociale/emotionele vaardigheden en soft skills die ik ontwikkelde bij rugby, football en worstelen kun je ook ontwikkelen via e-sports. 

Laten we een laatste blik werpen op de criteria voor sport zoals bovenstaand beschreven.

• Fysiek atletisch zijn en/of lichamelijke behendigheid en vaardigheid. E-sports vereist behendigheid, snelle reflexen en lichamelijk uithoudingsvermogen.
• Jazeker. Er zijn talloze wedstrijden voor middelbare scholen, universiteiten, ook voor gewone ontspanning en er zijn veel bestuurlijke organisaties.
• Gestandaardiseerd/ Volgens bepaalde regelgeving. Bovengenoemde organisaties en wedstrijden hebben standaarden en regels ontwikkeld voor e-sports toernooien.
• Competitie tussen twee of meer individuen of teams. Er zijn honderden e-sports wedstrijden, duizenden e-sports teams en talloze e-sports sporters, alleen al in de Verenigde Staten.
• Het bijhouden van scores of andere beoordeling om een winnaar te bepalen. E-sports games, wedstrijden en toernooien houden de prestaties bij en belonen de winnaars.
• Vermaak bieden voor toeschouwers. Miljoenen mensen wereldwijd kijken naar e-sports ter ontspanning. Enorme media netwerken zoals ESPN bieden uitzendingen, streaming en live-uitzendingen van e-sports voor toeschouwers.

Wat vind jij? Is e-sports een sport? Met de kennis van nu zeggen wij in ieder geval volmondig ‘ja’!